Metoda McKenziego (MDT, z ang. mechanical diagnosis and therapy) – metoda fizjoterapeutyczna opracowana przez Robina McKenziego, przeznaczona pierwotnie do badania, leczenia i profilaktyki bólów kręgosłupa; później jej zastosowanie zostało rozszerzone o stawy obwodowe.

Metoda dzieli zaburzenia kręgosłupa na trzy główne grupy, uwzględniając przyczynę i stopień zmian zwyrodnieniowych w obszarze kręgosłupa i głównych stawów:
zespół posturalny – dotyczy zaburzeń postawy ciała, a więc struktur tkankowo-stawowych, które nie są w żaden sposób uszkodzone, a tylko nadwerężone statycznym przeciążeniem (np. długotrwałym, niedbałym siedzeniem; dotyczy najczęściej osób wykonujących prace biurowe, umysłowe),
zespół dysfunkcyjny – w sytuacji, gdy statyczne przeciążenie obejmuje tkanki i struktury uszkodzone w jakiś sposób, np. poprzez zrosty, przykurcze, zbliznowacenia, itp.,
zespół strukturalny – w głównej mierze właśnie na nim koncentruje się metoda; ma on związek ze strukturami znajdującymi się wewnątrz segmentu kręgowego (krążek międzykręgowy, pierścień włóknisty) oraz zewnątrz segmentu (stawy międzywyrostkowe, zrosty okołokorzeniowe), w zależności od mechanizmu uszkodzenia oraz wzorca bólowego, terapia opiera się na dobraniu odpowiedniego ruchu leczniczego.

Program postępowania leczniczego, w którym oprócz technik wykonywanych przez terapeutę ważny jest sam ruch pacjenta, ćwiczenia i autoterapia wykonywana w domu. W ćwiczeniach dominują pozycje niskie, głównie leżące. Ruchy czynne powtarzane są wielokrotnie w różnych płaszczyznach, ale w ściśle określonym kierunku, niepowodującym bólu. Dużą wagę przykłada się do zaleceń, które chronią kręgosłup przed kolejnymi urazami i przeciążeniami. Bardzo duży nacisk położony jest na profilaktykę.

Akupunktura (z łac. acus – igła, punctura – (u)kłucie; chiń. 針灸 zhēnjiǔ[1]) – technika leczenia wywodząca się z Dalekiego Wschodu (Chiny, Japonia, Mongolia). Jest obecnie uznawana w wielu krajach jako uzupełnienie medycyny konwencjonalnej, chociaż nie ma naukowych dowodów[2][3] na jej skuteczność, a analizy badań klinicznych wskazują na silną stronniczość tych, które są prowadzone w krajach Dalekiego Wschodu[4]. Pomimo to wiele ośrodków medycznych oferuje tego rodzaju pseudonaukowe i nieracjonalne praktyki.
Akupunktura (także termopunktura) to metoda polegająca na stymulowaniu akupunktów (miejsc na skórze lub tkance podskórnej) lub pewnych części ciała przy pomocy metalowych igieł, które wg mitologi dalekowschodniej mają udrożniać meridiany (kanały energetyczne) oraz pobudzać krążenie krwi i wzmacniać energię qi[5]. Nie ma żadnych naukowych dowodów na istnienie tego mechanizmu. Od ponad stulecia witalizm w debatach naukowych jest wykluczony.
Stosujący akupunkturę twierdzą, że przynosi następujące skutki:
przywraca normalną równowagę fizjologiczną ciała;
wzmacnia funkcje układu immunologicznego (np. funkcje ruchome układu siateczkowo-śródbłonkowego);
pobudza układ krwionośny i łagodzi ból;
naprawia tkanki[6].
Badania kliniczne wykazują, że równie dobre lub lepsze wyniki niż „prawdziwa” akupunktura ma w testach „udawana”, gdzie igły nie są rzeczywiście wbijane w skórę, bądź umieszczane w losowych punktach na ciele[7][8].
W Chińskiej Republice Ludowej akupunktura jest gałęzią tradycyjnej medycyny chińskiej. Jest ona znana pod angielskim skrótem TCM – Traditional Chinese Medicine.

W Chinach korzeni akupunktury można doszukiwać się w epoce kamienia. Początkowo używano kamiennych noży do niektórych zabiegów, a następnie z kamieni robiono cienkie igły, które podobnie jak zaostrzony bambus lub kości, służyły do leczenia[9]. Przedmioty te zostały odnalezione przez archeologów m.in. w środkowej Mongolii[10][11].
Najstarszy chiński tekst medyczny, traktujący po części o akupunkturze, w tym o teorii meridianów, to „Huangdi neijing” („Kanon medycyny Żółtego Cesarza”). Dzieło to zbiór tekstów powstałych przed wczesną dynastią Han i skompilowanych w I w.p.n.e., a ostatecznie zredagowanych i wydanych za czasów dynastii Tang (w VIII w.) i dynastii Song (w XI w. Z podstawowych tekstów Kanonu o zabiegach akupunkturowych mówi głównie księga Lingshu[12].
Badania zmumifikowanego naturalnie ciała „człowieka lodu”, nazwanego Ötzi, sprzed 5 tys. lat, odnalezionego w Alpach, wykazały ponad 50 tatuaży na jego ciele. Niektóre z nich odpowiadają punktom akupunkturowym, które obecnie mogłyby być stosowane w leczeniu dolegliwości Ötzi. Niektórzy naukowcy twierdzą, iż jest to dowód na to, że techniki podobne do akupunktury były praktykowane we wczesnej epoce brązu w innych miejscach Eurazji.
Artykuł w naukowym czasopiśmie medycznym The Lancet, opublikowany przez L.Dorfera i przyjaciół dostarcza następujących informacji: „zakładamy, iż system medyczny podobny do akupunktury mógł być praktykowany w Europie Środkowej 5200 lat temu. Zdaje się więc, iż podobne metody leczenia były w użyciu długo przed ich wcześniejszym, znanym okresem praktykowania w tradycji medycyny starożytnych Chin. Oznacza to prawdopodobieństwo, że akupunktura wywodząca się z kontynentu euroazjatyckiego była praktykowana co najmniej 2 tys. lat wcześniej niż jest to uznawane”[13].
Zgodnie z jedną z legend, akupunktura rozwinęła się w Chinach dzięki doświadczeniom żołnierzy ranionych strzałami w bitwach. Głosi ona, że tysiące lat temu pewien żołnierz doznał poważnej rany barku. W wyniku ugodzenia strzałą stał się bolesny i sztywny. Lekarz nie potrafił mu jednak pomóc. Pewnego dnia podczas kolejnej bitwy żołnierz został ranny strzałą, tym razem w nogę i okazało się, że ból barku ustąpił. Powiedział o tym swojemu lekarzowi, który nie mógł tego zrozumieć. Przypadkowo inny pacjent z podobną dolegliwością, który czekał na zbadanie, podsłuchał rozmowę i poprosił o „zabieg strzałą”. Lekarz leczył tego pacjenta długi czas bezskutecznie, więc zdecydował się spróbować. Wziął strzałę i ostrożnie wbił w nogę pacjenta w tym samym miejscu, co rana żołnierza. Ku zdziwieniu wszystkich ból i sztywność ustąpiły. Lekarz stał się sławny. Zaczął badać możliwości leczenia tą metodą innych dolegliwości, wypytując swoich pacjentów o podobne przypadki. Stopniowo odkrył, że rany w pewnych miejscach miały korzystny efekt na inne części ciała. Z biegiem lat wynaleziono inne metody stymulowania akupunktów poprzez użycie igieł[14].

Po rewolucji chińskiej w 1911 roku wprowadzono medycynę zachodnią, co wpłynęło na spadek praktykowania akupunktury oraz chińskiego ziołolecznictwa. Jednakże ze względu na dużą liczbę ludności i zapotrzebowanie na opiekę medyczną, akupunktura i ziołolecznictwo pozostały w dalszym ciągu popularne na szczeblu regionalnym, a później wśród tzw. „bosych lekarzy”, czyli miejscowych zajmujących się leczeniem przy pomocy tradycyjnej medycyny chińskiej. Zabezpieczali oni minimum w zakresie opieki medycznej na prowincji.
Akupunkturę stosowano podczas Długiego Marszu i pomimo trudnych warunków pomagała ona utrzymać zdrowie Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej. Sprawiło to, że Mao Zedong, przywódca Komunistycznej Partii Chin, uznał, iż akupunktura stanowi ważny element w systemie medycyny chińskiej.
Ralph C. Crozier w swojej książce pt. „Traditional Medicine in Modern China” („Tradycyjna medycyna w nowoczesnych Chinach”; Harvard University Press, Cambridge, 1968) wyraził niechęć wobec tradycyjnych środków chińskiej medycyny, wyśmiewając je jako przesądne, nieracjonalne i zacofane. Akupunktura także podlegała tej krytyce. Natomiast przewodniczący Mao Zedong wyraził opinię, iż „medycyna chińska i farmakologia są wielką skarbnicą i należy dołożyć wszelkich starań, aby je odkrywać i ulepszać”. W latach 50. i 60. XX wieku kontynuowano badania akupunktury (m.in. poprzez analizę starożytnych tekstów) pod kątem jej wpływu na leczenie różnych chorób, działania organów wewnętrznych i właściwości znieczulających.
Wysyłano przedstawicieli poza terytorium Chin w celu zbierania informacji o praktykowaniu medycyny chińskiej. Tradycyjna medycyna chińska to sformalizowany system medycyny chińskiej, który łączy wykorzystanie akupunktury, chińskiej medycyny ziołowej, tuīná (masażu)[17] i innych form. Po rewolucji kulturalnej TCM została włączona do programów nauczania uniwersytetu medycznego zgodnie ze strategią „Three Roads”, według której TCM, biomedycyna i synteza ich obu miały być dopuszczone do badania i praktykowania.
W latach 70. XX wieku po tym, jak Amerykanie sprowadzili z Chin do swojego kraju sprawozdania pacjentów poddawanych poważnym zabiegom przy użyciu akupunktury jako jednej z metod znieczulenia, akupunktura stała się popularna także i w Ameryce. Krajowe Stowarzyszenie Akupunktury (ang. The National Acupuncture Association) jako pierwsze krajowe stowarzyszenie akupunktury w USA zaczęło rozpowszechniać akupunkturę na Zachodzie prowadząc seminaria i prezentacje badań. W 1972 roku Krajowe Stowarzyszenie Akupunktury utworzyło klinikę leczenia bólu na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles. Uważa się jednak, iż pierwszą klinikę akupunktury w Stanach Zjednoczonych założył dr Yao Wu Lee w Waszyngtonie w 1972 roku[18].

Suche igłowanie to zabieg stosowany w leczeniu mięśniowo-powięziowych punktów spustowych na ciele. Efektem igłoterapii jest rozluźnienie mięśni, a jednocześnie zniesienie bólu. Wskazania do leczenia suchymi igłami to m.in. bóle pleców, łokieć tenisisty czy bark zamrożony. Igłoterapia sucha nie boli i nie ma poważnych skutków ubocznych, należy jednak liczyć się z przeciwwskazaniami

https://www.youtube.com/watch?v=xrFF7n29XOU

Suche igłowanie (igłoterapia, ang. dry needling) może kojarzyć się z zabiegiem akupunktury. Jedynym podobieństwem jest jednak wykorzystywanie igieł służących do terapii. W pierwszym przypadku istotą jest właściwa lokalizacja punktów spustowych obecnych w strukturach mięśniowych. Akupunktura natomiast to nakłuwanie tzw. meridianów w celu zbalansowania przepływu energii w kanałach energetycznych naszego ciała. Jest zabiegiem bardzo starym i wywodzi się z medycyny chińskiej.
Technika suchego igłowania polega na umieszczeniu igły akupunkturowej razem z otaczającą ją prowadnicą w pożądanym miejscu. Następnie bardzo szybkim ruchem wprowadza się ją
w powłoki skórne. Właściwie wykonane nakłucie suchą igłą będzie powodowało drżenia mięśnia, w obrębie którego prowadzona jest terapia mięśniowo-powięziowych punktów spustowych.

Po odpowiedniej manipulacji igłą do suchego igłowania widoczne początkowo skurcze mięśni ulegają redukcji, co świadczy o rozluźnieniu miejsca spustowego. Nakłuwanie może odbywać się na obszarze praktycznie każdej części ciała. Terapię wykonuje się w obrębie głowy, tułowia, kończyn górnych oraz kończyn dolnych. O tym, która okolica powinna zostać poddana igłoterapii suchej, decyduje terapeuta.
Ze względu na wykorzystywanie do zabiegu igieł akupunkturowych o bardzo małej średnicy nie powinniśmy zastanawiać się, czy suche igłowanie boli. Odpowiednia ich elastyczność w połączeniu ze wspomnianą niewielką średnicą przyczyniają się do niemal całkowitej redukcji możliwości uszkodzenia nerwów oraz naczyń krwionośnych, ponieważ igły niejako ześlizgują się z ich powierzchni. Dodatkowo w czasie nakłuwania ciała igłami ślady krwi po przebiciu powłok skórnych są niezauważalne lub nie pojawiają się w ogóle.

Suche igłowanie – wskazania
Wskazaniami do leczenia igłami są dolegliwości bólowe narządu ruchu o różnym pochodzeniu. Bardzo często wymienia się tutaj aktywne mięśniowo-powięziowe punkty spustowe tworzące się pod wpływem stresu, chroniczne przeciążenia mięśni w wyniku urazu lub zabiegu, a także niedobór magnezu i witamin z grupy B.
Metoda leczenia igłami wykorzystywana jest również w przypadku: tendinopatii, terapii tkanki bliznowatej, napięciowych bólów głowy, a także dolegliwości, takich jak:
bóle pleców,
łokieć tenisisty,
zapalenie rozcięgna podeszwowego,
bark zamrożony,
zespół ciasnoty podbarkowej,
zespół cieśni nadgarstka,
pseudo rwa kulszowa,
Suche igłowanie zastosowanie znajduje ponadto w stanach po unieruchomieniu (skręcenie, zwichnięcie, złamanie).

Suche igłowanie – przeciwwskazania
Leczenia suchymi igłami nie można zastosować w przypadku każdego pacjenta. Przeciwwskazania do suchego igłowania obejmują takie stany, jak:
infekcje,
gorączka,
zaburzenia krzepliwości krwi,
niemożliwy do wyeliminowania lęk przed zastosowaniem igieł,
zaburzenia czucia,
zmiany troficzne skóry,
protezy oraz implanty,
stosowanie igieł suchych w okolicy żylaków, guzów oraz ran,
uczulenia na materiały wykorzystywane podczas leczenia igłami,
choroby psychiczne,
odczuwany zbyt duży ból podczas zabiegu.
Nie jest wskazane również suche igłowanie w ciąży.
Do przeciwwskazań w przypadku suchej igłoterapii należy podchodzić niezwykle restrykcyjnie, ze względu na większą inwazyjność zabiegu w stosunku do innych działań rehabilitacyjnych.

Igłoterapia suchymi igłami – efekty
Efekty suchego igłowania to przede wszystkim rozluźnienie głęboko leżących mięśni, na które trudniej wpłynąć, działając pośrednio przez powłoki skórne. Kłucie igłą powoduje precyzyjną lokalizację oraz terapię pożądanego mięśnia. Powoduje także:
zmniejszenie bólu rzutowanego,
poprawę metabolizmu,
zwiększenie zakresu ruchomości,
obniżenie aktywności mięśniowo-powięziowych punktów spustowych,
zagęszczenie macierzy powięzi,
uwrażliwienie danej okolicy.

Igłoterapia – czas trwania zabiegu, cena, przygotowanie, skutki uboczne
Czas trwania pojedynczego zabiegu suchego igłowania jest zależny od liczby punktów spustowych jednorazowo poddawanych terapii. Najczęściej jest to kilkadziesiąt minut. Koszt zabiegu oscyluje w okolicy 100 zł. Liczbę cykli niezbędnych do redukcji bólu określa terapeuta w zależności od problemu, z jakim zgłasza się pacjent. Jest to kwestia bardzo indywidualna.
Po igłoterapii można obserwować niewielkie siniaki w miejscu nakłuć. Ból odczuwany jest sporadycznie. Skutkiem ubocznym suchego igłowania jest natomiast zwiększona wrażliwość skóry przez maksymalnie 7–10 dni po terapii, co jest absolutnie naturalne.
Specjalne przygotowanie do suchej igłoterapii nie jest wymagane. Nakłuwane miejsce jest dezynfekowane przez terapeutę, a następnie poddawane niewielkiej kompresji gazikiem po usunięciu igły, aby dodatkowo zminimalizować możliwość pojawiania się śladowych ilości krwi.
Podsumowując, suche igłowanie jest to metoda małoinwazyjna o wysokiej skuteczności. Potwierdzają to liczne badania naukowe oraz powszechność stosowania w fizjoterapii.
Bibliografia
Chaitow L., Fritz S., Masaż leczniczy. Badanie i leczenie mięśniowo-powięziowych punktów spustowych. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010.
Passigli S., Plebani G., Poser A., Acute effects of dry needling on posterior shoulder tightness. A case report. Int. J. Sports Phys. Ther., 2016, 11, 2: 254–263.
Gattie E., Cleland J. A., Snodgrass S., The effectiveness of trigger point dry needling for musculoskeletal conditions by physical therapists: a systematic review and meta-analysis. J. Orthop. Sports Phys. Ther., 2017, 47, 3: 133–149.

O manipulacji kregosłupa czy też bardziej dokładnie segmentu kręgosłupa lub dysku mógłbym pisać godzinami zarówno o samym procesie jak i o efektach które daje ten zabieg. W niektórych przypadkach jest bardzo potrzebny i wskazany w innych bardzo niebezpieczny i może nieść ze sobą masę powikłań ponieważ jest to ponad fizjologiczny ruch w określonym segmencie kręgosłupa który wnosi siły rozchodzące się na pierścieniu włóknistym i w obrębie więzadeł kręgosłupa. I teraz zależy jaki rodzaj manipulacji i w którą stronę wybierzemy taki osiągniemy efekt terapeutyczny.

W przypadku manipulacji niektórzy specjaliści i pacjenci myślą że dochodzi do jakiegoś nastawienia kręgosłupa natomiast w rzeczywistości dochodzi do przemieszczenia się pewnych struktur w obrębie masy pierścienia włóknistego lub jeżeli bardzo dobrze ten zabieg zostanie wykonany tak jak w naszej placówce terapeuta za pomocą manipulacji może wywołać naprężenie części na powierzchni pierścienia włóknistego co spowoduje jego przesunięcie i zmniejszenie ucisku.

ZABIEG W RZADNYM WYPADKU NIE POWINIEN BYC WYKONYWANY SYSTEMATYCZNIE I  U WSZYSTKICH PACJENTÓW.

Sama manipulacja jest zabiegiem stosunkowo niebezpiecznym ponieważ wchodzi w zakres ponad fizjologicznej ruchomości danego manipulowanego segmentu. Co to oznacza? Właśnie oznacza to że terapeuta powinien perfekcyjnie wiedzieć które struktury chce „rucszyć”. W przypadku braku tej wiedzy można naruszyć lub rozluźnić więzadła i doprowadzić do większej niestabilności segmentu! Często miewam przypadki pacjentów którzy opisują swój przypadek w podobny powtarzający się etiologicznie stan urazu – bólu kręgosłupa wskazując na wykonywanie wcześniej systematycznie manipulacji kręgosłupa. Mówią” bolał mnie kręgosłup poszedłem do jakiegoś specjalisty on mi to ponastawiał i było ok.” I na początku tak sie działo raz na 6 miesięcy później raz na miesiąc później raz na 2 tygodnie aż w końcu prawie codziennie musiał pacjent mieć nastawianie aż do momentu kiedy ten specjalista nie mógł tego już ponastawiać i pacjent trafia do mnie. Pokazuje to że zbyt częste wykonywanie manipulacji nie ukierunkowanej na odpowiedni efekt powoduje rozluźnienie więzadeł zwiększenie niestabilności dysku, rozluźnienie („zmiękczenie, wyrobienie”) pierścienia włóknistego co powoduje coraz częstsze i większe uwypuklanie się tegoż pierścienia i w konsekwencji poważniejszy uraz.

Natomiast jest i jasna strona tego zabiegu. Wykonanie sporadycznie w ramach kompleksowej terapii manipulacji kręgosłupa nakierunkowanej na odpowiedni uraz, strukturę, część pierścienia włóknistego,  ucisk może spowodować jej odbarczenie i zmniejszenie urazu oraz bólu. łącznie z kompleksową terapią daje to dobry efekt w postaci wyleczenia urazu.

Manipulacja zawsze ale to zawsze musi być przygotowana. I nie mam tu na myśli masażu jak to wiele speców robi , masażyk i nastawianko 🙂 Ale odpowiednia farmakoterapia, fizyko, i inne wpływające na procesy metaboliczne dysku, syntezę kolagenu i elastyny ( i jeszcze kilka tajników które wykonujemy w gabinecie ale których nie zdradzę) co powoduje że obszar jest przygotowany i zabieg jest bezpieczny z pozytywnym długotrwałym skutkiem.

To w ramach wstępu dla specjalistów którzy czytają moją strone, ale co to jest ta manipulacja dla Pacjenta?

Nastawieniu kręgosłupa towarzyszy charakterystyczny trzask, zwany w medycynie kawitacją. Najczęstszym problemem, z jakim chorzy zgłaszają się na zabieg, jest dyskopatia. Manipulacja poprzedzona dokładną diagnostyką jest bezpiecznym zabiegiem.

Czym jest nastawianie kręgosłupa?
Nastawianie kręgosłupa należy rozumieć jako ręczne manipulowanie w obszarze kręgosłupa w celu ustawienia kręgów w taki sposób, aby nie uciskały nerwów odchodzących od rdzenia kręgowego. Opiera się na wywieraniu mocnego i nagłego nacisku na kręgosłup. Gwałtowne poruszenie tkanek powoduje ich rozluźnienie, dając efekt przeciwbólowy.
Mity na temat nastawienia kręgosłupa
W społeczeństwie panuje przekonanie, że uciążliwy ból kręgosłupa jest spowodowany wypadnięciem dysku, który należy nastawić. W związku z tym ludzie, szukając pomocy, udają się do kręgarza, który wykonuje nastawienie kręgosłupa. Powszechne wyobrażenia na temat zabiegu są następujące: gwałtowne pchnięcie, trzask – charakterystyczny klik, wrażenie przestawiania się elementów kręgosłupa, ustąpienie dolegliwości. Mimo że takie historie są często powtarzane, są one całkowicie błędne.

Znajdujący się między kręgami kręgosłupa dysk jest strukturą elastyczną, wypełnioną jądrem miażdżystym. Przeciążenia, urazy, złe nawyki i długotrwałe pozycje siedzące zmniejszają wydolność mechaniczną krążka międzykręgowego i jego wytrzymałość na obciążenie. W konsekwencji dysk może ulec przemieszczeniu i wówczas uciskać rdzeń kręgowy i wychodzące z niego korzenie nerwowe, stając się źródłem silnego bólu.
Korzyści z nastawienia kręgosłupa
Prawidłowo przeprowadzony zabieg redukuje ból w obrębie kręgosłupa. Zdarza się, że zapobiega leczeniu operacyjnemu. Stanowi alternatywę dla środków przeciwbólowych.

Objawami, które predysponują do nastawienia piersiowego odcinka kręgosłupa, są:

kłujący i przeszywający ból w klatce piersiowej, który przypomina bóle zawałowe,

kłopoty z głębokim oddychaniem,

wrażenie płytkiego oddechu,

ból wchodzący pod łopatkę.

Wskazaniem do nastawienia lędźwiowego odcinka kręgosłupa są: ból w odcinku lędźwiowym podczas długiego siedzenia, pochylania się, kasłania, kichania i śmiania się, drętwienie stóp lub łydek, ból promieniujący do uda i pachwiny oraz kłująco-rozpierający ból przy chodzeniu.

1. Masaż – zabieg fizjoterapeutyczny polegający na sprężystym (nie plastycznym) odkształcaniu tkanek.

2. Masaż – jest to zespół ruchów wywierających ucisk na tkanki i polega on na wykorzystaniu przez masażystę określonych ruchów w określonym tempie i z odpowiednią siłą zgodnie z przebiegiem mięśni, tkanek, naczyń krwionośnych i limfatycznych, od ich obwodu do serca. Masaż powinien być wykonywany rytmicznie, bez rozciągania skóry nieuzbrojoną ręką.
Masaż może mieć cele lecznicze, relaksacyjne, przeciwobrzękowe lub przygotowywać mięśnie do wysiłku.

Spośród rodzajów masaży wyróżnia się m.in.:
klasyczny
abhyanga
proszkowo-olejowy udvartana
shirodhara
stopami padanghata
gorącymi stemplami jambira pinda sweda
manualny drenaż limfatyczny
sportowy
izometryczny
segmentarny
synkardialny
łącznotkankowy
hawajski lomi lomi
orientalny
balijski
shantal’a
podwodny
wirowy
natryskowy
wibracyjny
podciśnieniowy
pneumatyczny
punktowy (akupresura)
tajski nuad phaen boran
trigger point – nie związany z punktami akupresury
stawowy centryfugalny
sensoryczny
indonezyjski
tajski
ajurwedyjski (ajurweda)
lomi lomi nui
PeLoHa
ma-uri
tkanek głębokich
poprzeczny
suchy
shiatsu i clinical shiatsu
osteopatyczny

Przeciwwskazania do masażu
Najważniejszymi przeciwwskazaniami do wykonania zabiegu masażu są[2]:
gorączka i wszystkie stany ostre,
choroby skóry, przerwania jej ciągłości, pęcherze,
zapalenie żył,
niewyrównane nadciśnienie tętnicze,
menstruacja,
choroba nowotworowa,
tętniaki, skłonności do krwawień,
osteoporoza i łamliwość kości,
choroba wrzodowa z krwawieniami[1]

Historia masażu
Historia masażu wywodzi się ze starożytności, kiedy to był on uzupełnieniem obrzędów religijnych, a z czasem części oddziaływań medycyny ludowej. Zapoczątkowany w Indiach i Chinach, stanowił naturalną metodę leczniczą. Już Hipokrates, a potem Celsus i Galena wskazywali na wykorzystanie masażu w poszczególnych jednostkach chorobowych. W Starożytnej Grecji masowano sportowców przed zawodami, aby natłuścić ich ciała oliwką. Ponieważ w Średniowieczu nastąpił zastój nauk medycznych, również i masaż przestał być powszechnie stosowany.
W XVI wieku techniką masażu zajął się francuski lekarz Ambroży Paré. W wyniku badań nad fizjologią masażu oraz w oparciu o obserwację pozytywnych skutków masażu u chorych po operacjach, w swojej pracy naukowej ogłosił on masaż jako oficjalną metodę leczenia.
Tym samym problemem zajmował się w XVII wieku lekarz Friedrich Hoffman (1600-1672). Opierając się na własnych badaniach i obserwacjach opracował program stosowania masażu w licznych przypadkach chorobowych.
W XIX wieku największy wkład w rozwój masażu leczniczego włożył szwedzki lekarz Per Henrik Ling (1776-1839). Został on współautorem „szwedzkiej gimnastyki”, w zakres której wchodzi masaż leczniczy. Zasady masażu ze wskazaniami i przeciwwskazaniami do jego wykonywania określił holenderski lekarz Johan Mezger (1839-1909). Powołał on do życia prawdziwą szkołę masażu klasycznego i uważany jest za autora „masażu naukowego”.
Istotny wpływ na rozpowszechnianie masażu miała również polska myśl naukowa. Dzięki publikacjom naukowym lekarza Izydora Zabłudowskiego masaż był traktowany na równi z innymi działami wiedzy medycznej.
Wraz z rozwojem fizjologii i neurofizjologii powstawały nowe metody masażu: segmentarny, limfatyczny, łącznotkankowy i okostnowy.
W Polsce wielu wybitnych fachowców z zakresu rehabilitacji leczniczej zajmuje się propagowaniem masażu, jednak program studiów medycznych jest w dalszym ciągu bardzo ubogi w elementy rehabilitacji i masażu.

Drenaż limfatyczny jest jednym z działań fizjoterapeutycznych. Za pomocą rąk terapeuty lub innych urządzeń do tego celu stworzonych, usprawniane jest krążenie limfy. Tym sposobem zapobiega się chorobom wynikającym z obrzęków zastoinowych, zapalnych, onkotycznych i chłonnych. Tempo masażu jest bardzo wolne (ok. 10-15 ruchów na minutę), a wykorzystywane techniki wykonywane są płynnie i delikatnie. Zabiegi mogą odbywać się nawet do kilku razy dziennie. Za twórcę drenażu limfatycznego uważa się Emila Voddera, duńskiego lekarza.
Drenażu używa się z powodzeniem nie tylko jako masaż ogólny, ale też jako zabieg kosmetyczny twarzy. Jest leczeniem wspomagającym przy mastektomii, kwadrantektomii lub obrzęku limfatycznym. Drenaż limfatyczny może być wykonywany manualnie poprzez wykwalifikowanego masażystę bądź fizjoterapeutę. Inną formą masażu limfatycznego jest użycie specjalnych aparatów do masażu[1]. Można też użyć specjalnego rodzaju plastrowania – kinesiotapingu.

Diatermia (z gr. dia, czyli „przez”, oraz thérme, czyli „ciepło”) − zabieg fizykoterapeutyczny polegający na miejscowym nagrzewaniu tkanek pod wpływem silnego pola elektromagnetycznego, co przyczynia się do rozluźnienia mięśni i łagodzi odczucia bólu.
W diatermii terapeutycznej stosowanej w rehabilitacji stosuje się pola magnetyczne lub elektryczne o częstotliwości 2,45–27,12 MHz i mocy kilkuset watów. W tej kategorii wyróżnia się dwa rodzaje diatermii:
diatermię kondensatorową (pojemnościową) – do nagrzewania stosuje się pole elektromagnetyczne, z dominacją pola elektrycznego, nagrzewające tkanki płytko położone, głównie skórę i tkankę tłuszczową
diatermię indukcyjną – do nagrzewania stosuje się pole elektromagnetyczne, z dominacją pola magnetycznego, wnikające głęboko w ciało i wywołujące prądy wirowe, które nagrzewają mięśnie.

Bardzo skuteczny zabieg wprowadzenia leku w dany obszar terapeutyczny bez obciążania układu pokarmowego.

Jonoforeza – jedno z fizykochemicznych zjawisk elektrokinetycznych, polegające na ruchu jonów – produktów dysocjacji elektrolitycznej – w roztworach wzdłuż linii sił pola elektrycznego (zob. też elektroforeza, przemieszczanie się różnych cząstek obdarzonych ładunkiem). We współczesnym języku potocznym jonoforezie jest przypisywane węższe znaczenie – zabiegu elektroleczniczego lub kosmetycznego, nazywanego również elektroforezą lub jontoforezą (wprowadzanie do tkanek np. leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych lub jonów ułatwiających zrosty kostne