Rwa kulszowa
Rwa kulszowa, ischialgia (łac. ischias) – zespół objawów związanych z uciskiem na nerwy rdzeniowe L5 / S1 tworzące nerw kulszowy (największy nerw obwodowy człowieka) lub na przebiegu samego nerwu kulszowego.
Ucisk tego nerwu może być spowodowany przez, miedzy innymi:
- najczęściej dyskopatia (uwypuklenie dysku)
- osteofity, narośla kostne
- dehydratacje, obniżenie dysku
- guzy, nowotwory
- przepukliny
- ześlizg kręgu, kręgozmyk
- znaczne skrzywienia
- niewłaściwa bimechanika
- sekwestr pochodzenia dysowego lub inny
- obrzęki , zgrubienia, stany zapalne
- przykurcz mięśniowy
- choroby zakazne
Objawy
- silny ból okolicy lędźwiowej promieniujący po pośladku czasami, aż do wysokości stopy
- kłujące bóle w odcinku lędźwiowym
- silne spięcie mięśni okolicy lędźwiowej i/lub pośladka, uda , podudzia
- drętwieni i bóle promieniujące w kończynie dolnej, parestezje i drętwienia, zaburzenia czucia w różnych miejscach kończyn dolnych
- obszary odnerwione
- ograniczenie ruchomości w odcinku lędźwiowym oraz w obrębie kończyny dolnej
- osłabienie siły mięśniowej kończyny dolnej
- problemy z poruszaniem się
- w związku z silnym spięciem mięśni charakterystyczne wygięcie kręgosłupa w S
- może wystąpić niedowład mięśni prostujących stopę i paluch (korzeń L5)
- opadanie stopy, pacjent chodząc zaczepia stopą o podłoże
- brak odruchu skokowego świadczy o ucisku krążka międzykręgowego na korzeń S1
- charakterystycznym objawem rwy kulszowej jest narastający ból podczas podnoszenia kończyny dolnej w czasie leżenia na plecach (objaw Lasègue’a) oraz przy pochylaniu
- zespół mięśnia gruszkowatego zwany też „portfelem kulszowym”
Rozpoznanie i diagnostyka
Rwę kulszową nie można pozostawiać bez przeprowadzenia gruntownej diagnostyki określającej przyczynę wystąpienia problemu. Błędnym jest przekonanie, iż niezdiagnozowany uraz charakteryzujący się bólem do nerwu kloszowego minie sam po podaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, ponieważ jest procentowa grupa przypadków, u których leczenie farmakologiczne nie przyniesie zamierzonych rezultatów. W pierwszej kolejności należy dokonać właściwego postępowania diagnostycznego. Podstawowe znaczenie w diagnostyce rwy kulszowej ma dokładne zebranie wywiadu, czyli określenie lokalizacji bólu, jego nasilenia, długości trwania objawów. Ważne jest ustalenie, czy ból jest związany z urazem lub ryzykowną aktywnością fizyczną. Ważne jest, aby jak najwcześniej wykluczyć poważniejsze choroby, jak infekcja czy nowotwór. W przypadku stwierdzenia obecności tzw. objawów alarmowych należy niezwłocznie wykonać badanie obrazowe MRI, RTG, TK.
Dokładna lokalizacja bólu potrafi z dużym prawdopodobieństwem ustalić, na jakim poziomie kręgosłupa doszło do uszkodzenia lub drażnienia korzenia nerwowego. Badanie neurologiczne ma na celu określenie siły mięśniowej oraz czucia powierzchownego i głębokiego w kończynach dolnych. Ponadto badanie odruchów kolanowych oraz ścięgna Achillesa pomaga ocenić stopień uszkodzenia korzeni nerwowych. Bardzo czułym objawem w diagnostyce objawów korzeniowych jest objaw Lasegue’a. Polega on na podnoszeniu wyprostowanej nogi w pozycji leżącej na plecach. U zdrowych osób przeważnie udaje się podnieść nogę prawie do uzyskania kąta prostego względem podłoża, w przypadku obecności ucisku na korzeń ruchomość jest ograniczona[8].
Leczenie rwy kulszowej
Leczenie rwy kulszowej należy zacząć jak najwcześniej. Pamiętajmy, że ból promieniujący do kończyny jest tylko objawem, przy którym doszło do wytępienia okoliczności chorobotwórczych, w postaci drażnienia lub wejścia w stan zapalny nerwu kulszowego. Należy ustalić dokładną przyczynę urazu. Jeszcze na etapie początkowym, przed zdjęciem RTG lub MRI, po wykonaniu testów diagnostycznych można rozpocząć elementy leczenia, które nie powinno opierać się tylko i wyłącznie na podawaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, ponieważ w zdecydowanej większości przypadków leczą one tylko objaw, a nie likwidują przyczyny urazu.
Zajmujemy się kompleksowym leczeniem wyżej wymienionych objawów i urazów.Leczenie wykonujemy nieoperacyjnie według opracowanego schematu leczenia bólów kręgosłupa. Często uraz w obrębie tego odcinka zaczyna się niewinnie, od niewielkich okresowych dolegliwości, to właśnie na tym etapie najlepiej zareagować i udać się do specjalisty specjalizującego się w leczeniu bólów kregosłupa , w naszej placówce jest nim Marcina Rosadziński, w celu zdiagnozowania zaczynającego się problemu i wyeliminowania zagrożenia skutkującego pogorszeniem się stanu zdrowia. W początkowej fazie urazu charakteryzującego się niewielkimi dolegliwościami leczenie jest łatwiejsze, szybsze i skuteczniejsze. W przypadku „przespania” początkowej fazy urazu i doprowadzenia stanu zdrowia do występowania silnych bólów , lub/i bólów promieniujących do kończyn, jest również możliwość leczenia zachowawczego czyli nieoperacyjnego z uzyskaniem bardzo dobrych rezultatów, w postaci bez bólowego, w pełni mobilnego funkcjonowania. Niemniej jednak leczenie w takiej fazie jest dłuższe i skomplikowane trwające od 2 do 6 tygodni. Można zauważyć, iż takie leczenie i tak jest krótsze od leczenia operacyjnego nawet tego mało inwazyjnego czyli np. Mikrodiscektomii i termokoalgulacji. Leczenie pooperacyjne czyli rehabilitacja, która jest potrzebna pacjentowi w większym lub mniejszym stopniu po operacji trwa od 2 do nawet kilkunastu tygodni. Leczenie operacyjne to zawsze interwencja chirurgiczna, która niesie ze sobą ryzyko powikłań i dlatego jest unikana przez pacjentów (i słusznie), do wyczerpania wszystkim możliwych nieoperacyjnych metod. Po zdiagnozowaniu problemu wykonywane jest leczenie, które powinno skupić się na wyeliminowaniu przyczyny urazu oraz zabezpieczyć przed nawrotem stanu chorobowego, a nie tylko zaleczeniu objawów np. w postaci podawania leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Na bóle kręgosłupa nie ma jednej cudownej tabletki lub jednego super ćwiczenia, które w prosty sposób wyleczy skomplikowany uraz. Pacjent, który przyzwyczajony jest do leczenia pigółkowego ( czyli zastosowania jednej tabletki) często spodziewa się, iż istnieje jeden magiczny lek , jeden sposób na wyleczenie urazu kręgosłupa. Niestety tak samo jak wiele jest czynników wywołujących uraz, tak też leczenie jest wieloczynnikowe i opiera się na wielu zastosowanych metodach: fizjologicznych, biomechanicznych, farmakologicznych. Niemniej jednak w przypadku właściwej diagnozy i dobrze dobranemu leczeniu, możliwe jest wyleczenie zdecydowanej większości urazów.
Zapraszamy na konsultację.
Prawa zastrzeżone. Autor Marcin Rosadziński
Przypisy:
JS. Kirschner, PM. Foye, JL. Cole. Piriformis syndrome, diagnosis and treatment. „Muscle Nerve”. 40 (1), s. 10-8, Jul 2009. DOI: 10.1002/mus.21318.
AM. Lewis, R. Layzer, JW. Engstrom, NM. Barbaro i inni. Magnetic resonance neurography in extraspinal sciatica. „Arch Neurol”. 63 (10), s. 1469-72, Oct 2006. DOI: 10.1001/archneur.63.10.1469..
Benoist M. The natural history of lumbar disc herniation and radiculopathy. „Joint Bone Spine”. 69 (2), s. 155-60, 2002Skocz do góry
Hakelius A. Prognosis in sciatica. A clinical follow-up of surgical and non-surgical treatment. „Acta Orthop Scand Suppl”. 129, s. 1-76, 1970.
Weber H. Lumbar disc herniation. A controlled, prospective study with ten years of observation. „Spine”. 8 (2), s. 131-40, 1983.
Weber H, Holme I, Amlie E. The natural course of acute sciatica with nerve root symptoms in a double-blind placebo-controlled trial evaluating the effect of piroxicam. „Spine”. 18 (11), s. 1433-8, 1993..
Bush K, Cowan N, Katz DE, Gishen P. The natural history of sciatica associated with disc pathology. A prospective study with clinical and independent radiologic follow-up. „Spine”. 17 (10), s. 1205-12, 1992. PMID: 1440010.
Jonsson B, Stromqvist B. The straight leg raising test and the severity of symptoms in lumbar disc herniation. A preoperative evaluation. „Spine (Phila Pa 1976)”. 20 (1), s. 27-30, 1995.