Pod nazwą zespół bolesnego barku kryje się nie jedna, ale wiele chorób dotyczących barku. Przyczyną bólu i ograniczenia zakresu ruchów ręką może być przeciążenie mięśni, szkodzenie ścięgna lub zapalenie kaletki podbarkowej. Ból barku może także zaczynać się od urazu w obrębie kręgosłupa szyjnego. Od ustalenia przyczyn bólu zależy metoda leczenia.
Bark – jak ważny jest w codziennym życiu uświadamiamy sobie, gdy nie możemy wykonywać zwykłych czynności. Jeśli bowiem któryś z elementów jego konstrukcji zaczyna gorzej funkcjonować, pojawiają się dolegliwości ograniczające ruchy ręką.
Objawy chorób barku
Główny symptom zespołu bolesnego barku to ból. Bywa, że początkowo jest niewielki, pojawia się tylko przy unoszeniu ręki powyżej linii ramion. Z czasem się nasila i dokucza także przy innych ruchach kończyną. Zdarza się też, że zjawia się nagle, np. po wykonaniu gwałtownego ruchu, i jest tak ostry i silny, że rękę cały czas trzymamy w jednej pozycji, aby uniknąć cierpienia. Bólowi może towarzyszyć obrzęk okolicy barku. Jeśli zlekceważymy te dwa objawy, dołącza trzeci – znaczne ograniczenie zakresu ruchów w stawie ramiennym. Niezależnie od tego, czy ból pojawił się nagle, czy też stopniowo narastał, powinniśmy się zgłosić do fizjoterapeuty jak najszybciej. Kluczową sprawą jest bowiem ustalenie jego przyczyny.
Źródłem dolegliwości są najczęściej:
przeciążenie mięśni,
urazy ścięgien,
zapalenie kaletki podbarkowej,
choroby reumatyczne (RZS, choroba zwyrodnieniowa stawów) lub neurologiczne (zapalenie splotu szyjnego i ramiennego).
Zmiany zwyrodnieniowe
Uszkodzenia od kręgosłupa
W ustaleniu przyczyny pomagają fizjoterapeucie badania obrazowe:
rentgen,
ultrasonografia,
rezonans magnetyczny.
Dochodzi do niego podczas czynności wymagających uniesienia ręki powyżej linii ramion, których nie wykonujemy na co dzień (np. mycie okien), lub przenoszenia ciężkich przedmiotów. Powodują go także powtarzające się, jednostajne ruchy, spanie w niewygodnej pozycji, gwałtowne szarpnięcie ręką, zbyt intensywne ćwiczenia. Rezultatem przeciążenia mięśni podczas wysiłku może być ich przykurcz – przez cały czas są napięte, a to sprawia ból.
Leczenie trzeba zacząć jak najszybciej. Lecznie w zależności od przyczyny urazu polega na zabiegach fizyko, farmakoterapii, terapii manualnej Lepiej z nią nie zwlekać, bo im dłużej utrzymuje się przykurcz, tym trudniej go zlikwidować, a rehabilitacja trwa dłużej.
Źródłem bólu barku może być uszkodzenie ścięgien 4 małych mięśni (podgrzebieniowy, nadgrzebieniowy, podłopatkowy, obły mniejszy) tworzących tzw. stożek rotatorów. Ścięgna te otaczają głowę kości ramiennej i są zrośnięte z torebką stawową. Najczęściej dochodzi do uszkodzenia ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego, np. podczas rzucania jakiegoś przedmiotu ręką uniesioną powyżej linii ramion. Ale przyczyną bólu bywa też uraz ścięgna mięśnia dwugłowego. Łatwo je naciągnąć nawet w trakcie tak banalnej czynności jak sięganie w samochodzie po torebkę leżącą na tylnym siedzeniu. Naciągnięcia, naderwania ścięgien kumulują się i mogą być przyczyną przewlekłego bólu barku, a nawet zerwania ścięgna.
Zdrowa kaletka wyglądem przypomina sklejoną torebkę foliową, chora – torebkę pogrubiałą, wypełnioną płynem. Do takiej zmiany dochodzi, gdy stożek rotatorów jest osłabiony lub uszkodzony. Wówczas przy unoszeniu ramienia powyżej linii barku dochodzi do konfliktu kaletki z wyrostkiem barkowym, bolesnej ciasnoty podbarkowej (struktury trą o siebie).
„Zamrożenie” barku
Tak mówi się o pogrubieniu i usztywnieniu torebki stawowej, którego rezultatem jest znaczne ograniczenie zakresu ruchów w stawie ramiennym. Do „zamrożenia” barku może przyczynić się unikanie ruchów ręką z powodu bólu. W przypadku tej dolegliwości konieczna jest długa rehabilitacja prowadzona przez doświadczonego terapeutę. Jeśli nie wdroży się jej w odpowiednim momencie, w torebce stawowej i przestrzeni podbarkowej tworzą się zrosty, które usztywniają staw